Takıntılar, bireylerin düşüncelerini ve davranışlarını kontrol etmekte zorlandığı, olumsuz düşüncelerin kişinin hayatını çekilmez hale getirdiği tablolardır .Diğer anksiyete bozukluklarıyla bağlantılı olabilecek bu rahatsızlık, kişilerin zihninde sürekli tekrarlayan, istemsiz kişinin kendi kendisini eleştirdiği düşünce kalıplarını içerir. Takıntılar, kişilerin günlük yaşamlarını oldukça olumsuz etkiler.
Takıntılar, kişinin zihninde tekrar eden ve ondan kurtulmakta zorlandığı, olumsuz düşünceler, imajlar ve yapmak zorunda hissettiği davranışlardır. Bu düşünceler, kişinin kendi gerçekliği ile orantısız kaygılardır. Takıntılar iki şekildedir.:
Düşünsel Takıntılar: Belirli bir olumsuz düşüncenin veya görüntünün dayanılmaz şekilde kişinin zihinsel sürecini istila etmesi,
Davranışsal Takıntılar: Kişinin aklına gelen belirli davranışları tekrarlama ve yapma dürtüsüne engel olamayıp bu davranışları yapmasıdır. Ör: Devamlı el yıkama, kapıları, prizleri kontrol etme ,araç plakalarını sayma, kötü düşünceyi kovabilme amacıyla yere tükürme vb.
Takıntıların Psikolojik Etkileri
Takıntılar, Bireyin normal düşünme süreçlerini doldurur ve onları yalnızca takıntılarına odaklanmaya zorlar. Bu durumun yaşam kalitesini bozacağını tahmin etmek zor değildir. Takıntılar yeni psikolojik sorunlara yol açar:
Anksiyete: Takıntılar, kişiyi kaygılı hale getirir.. Şahıs sıkıntılı ve gergindir
Depresyon: Tekrarlayan takıntılarını kontrol etmekte zorlanma ve yaşam kalitesinde bozulmanın verdiği çaresizlik duygusu depresyona zemin hazırlayabilir.
Sosyalleşememe: Takıntılar sosyal etkileşimleri sınırlayabilir. Kişi yaptıklarının .sosyal ortamda kabul edilmezliğinin ve gülünç bulunacağının farkındadır.
Günlük yaşam kalitesinde bozulma: Meslek, okul, aile, sosyal yaşam sorumluklarında zorlanma
Takıntıların Nedenleri
Takıntılar, genetik, çevresel ve psikolojik faktörlerin birleşimiyle ortaya çıkabilir. Nedenleri şunlar olabilir:
Genetik Yatkınlık: Aile üyeleri arasında birkaç kişide obsesif-kompulsif bozukluk gözlenmesi hem genetik yatkınlığı hem de epigenetiğin etkisini düşündürür.
Beyinde zihinsel süreçlerle ilgili nöral ağlarda sorunlar
Geçmiş travma öyküsü: Travmatik deneyim yaşayanlarda OKB daha fazla görülmektedir.
Kontrolcu kişilik :Her şeyin kontrol etmek isteyen başka türlü rahatlayamayan bireyle sürekli tedirgin, endişeli ve tetiktedirler.
Takıntılarda tedavi yöntemleri
Takıntılar, zorlayıcı olabilir, ancak profesyonel yardım alarak bu durumun üstesinden gelmek mümkündür:
1. Destek tedavisi ve danışmanlık
, Takıntıların tedavisinde terapi desteği önemlidir. Bireyin olumsuz düşüncelerini tanıyıp, bunları değiştirmelerine gayret edilir. Takıntılarla ilgili düşünceler, genellikle mantıksızdır ve terapi ile bu düşüncelerin yerini daha sağlıklı ve mantıklı düşünce kalıpları alabilir.
BDT’nin temel ilkeleri şunlardır:
2. Maruz Kalma Terapisi
Maruz kalma terapisi, takıntılı düşüncelerle ilgili kişiyi bir tür "gölgeleme" yöntemine tabi tutarak, korkularının gerçekte düşündüğü kadar tehlikeli olmadığını fark etmesine yardımcı olur.
3. İlaç Tedavisi
İlaçlar, beyin kimyasını dengelemeye yardımcı olabilir. Beyinde serotonin seviyelerini düzenleyerek takıntılı düşüncelerin azalmasına yardımcı olabilir.
4. Gevşeme Teknikleri
Stres ve anksiyete seviyesini azaltmak, takıntıların etkisini de hafifletebilir. Gevşeme teknikleri, derin nefes alma, meditasyon gibi yöntemler, kişiyi anı yaşamaya teşvik eder. Bu yöntemler, takıntılı düşüncelerden uzaklaşmaya yardımcı olabilir.
5. Aile , destek gurupları
Takıntılarla yalnız başa çıkmak zordur. Aile üyelerinden veya takıntı sorunuyla mücadele eden diğer bireylerden destek almak, bu süreçte yardımcı olabilir. Destek gruplarına katılmak aynı sorunu paylaşan kişilerini deneyimlerini öğrenmek yol göstericidir.
Takıntılar, kişiyi zihinsel olarak zorlayabilir, ancak profesyonel bir psikiyatristin yardımı ile bu zorlukların üstesinden gelmek mümkündür. Dr. Mehmet Celalettin Üner, takıntılarla mücadele eden kişilere yönelik özelleştirilmiş tedavi planları sunarak, daha sağlıklı bir zihinsel yaşam sürmenize yardımcı olabilir.
Yukarıdaki bilgiler toplumu aydınlatmaya yöneliktir. Tanı koyma amacıyla kullanılamaz.
Comments